مروری بر شگفتیهای علم در ۱۴۰۰؛
رویدادهایی که در سال قبل دنیای علم را متحول کردند
انجمن پارسیان: در سال قبل پژوهشگران به دستاوردهای مختلفی رسیدند کشف عضله ای در فک انسان، از میان رفتن ایدز در بدن یک زن، کشف انبوهی سیاهچاله در فضا قسمتی از این دستاوردها هستند.
به گزارش انجمن پارسیان به نقل از مهر، جهان علم و دانش در سال قبل با شگفتی های مختلفی روبرو شد. در همین راستا دستاوردهای تحقیقاتی پژوهشگران به اکتشافات وسیع و مختلفی در بدن انسان، مواد، جانوران و فضا منجر گردید که زندگی انسان را برای همیشه دگرگون می کند.
آنچه در زیر می خوانید قسمتی از جالب ترین اکتشافات و شگفتی های این حوزه در سال قبل است.
پیوند اعضای مهندسی شده خوک به بدن انسان
پزشکان دانشکده پزشکی دانشگاه مریلند برای اولین بار قلب خوکی که بطور ژنتیکی دستکاری شده را در بدن یک انسان پیوند زدند تا جان وی را نجات دهند. دریافت کننده این پیوند دیوید بنت ۵۷ ساله بود. در این عملیات جراحان از قلب خوکی استفاده شد که با مهندسی ژنتیک، قند موجود در سلول های آن از بین رفته بود. این قند عامل اصلی رد سریع عضو پیوندی در بدن است. البته وی دو ماه بعد از این عمل جراحی فوت کرد.
پس از موفقیت آمیز شدن این عملیات، پزشکان عمل جراحی دیگری با بهره گیری از کلیه های یک خوک مهندسی شده انجام دادند. طی این جراحی کلیه های حیوان مذکور به بدن مردی گرفتار مرگ مغزی، پیوند زده شد.
محققان دانشگاه آلاباما در بیرمینگام (UAB) در آمریکا گزارش داده اند، اعضای پیوند زده شده توانستند قابلیت های کلیه را بطور واقعی انجام دهند. کلیه های مذکور توانستند بطور موفقیت آمیز خون را فیلتر کنند، ادرار به وجود بیاورند و بدن بیمار آنرا رد نکرده است. طبق تحقیق انجام شده، کلیه ها تا ۷۴ ساعت بعد کار کردند.
در این پروسه ۱۰ ژن در خوک اهدا کننده عضو تغییر نمود، ۴ ژن غیرفعال شدند و ۶ ژن انسانی در خوک کلون شدند. ژن های انسانی با هدف کمک به جلوگیری از رد عضو توسط بدن بیمار، به خوک اهدا کننده اضافه شدند.
درمان ایدز با پیوند خون بند ناف
زنی از نژاد مختلط مبتلا به ایدز، با بهره گیری از درمان عجیب خون بند ناف یک نوزاد تازه متولد شده درمان شد. در زمان ارائه این گزارش ۱۴ ماه بود که اثری از ویروس ایدز در بدن زن دیده نشد.
این اولین نمونه استفاده از سلول های خون بند ناف و همین طور اولین زن و همین طور اولین فرد با نژاد مختلط است که با این روش درمان شد. این زن که علاوه بر ایدز به لوسمی حاد میلوئیدی پرخطر نیز مبتلا بود، برای درمان این بیماری پیوند سلول خونی دریافت کرد. او همراه با خون بند ناف، مقداری سلول بنیادی خون را نیز از یکی از بستگان درجه یک دریافت کرد تا به درمان در بدن او کمک نماید.
درمان طبیعی ایدز در زن آرژانتینی
در سال قبل پژوهشگران دومین فردی که ویروس اچ آی وی بدون درمان پزشکی در بدن وی از بین رفته است را شناسایی نمودند. این زن آرژانتینی به بیمار اسپرانزا مشهور شد. وی در سال ۲۰۱۳ به ویروس ایدز مبتلا شد. از سال ۲۰۱۷ میلادی تعدادی از محققان بین المللی دی ان ای بیمار را برای ردیابی نشانه های ویروس بررسی کردند. هنگامیکه در مارس ۲۰۲۰ میلادی وی فرزندی به دنیا آورد، پژوهشگران جفت جنین وی را بررسی و آزمایش کردند. آنها بعد از توالی دادن میلیاردها سلول در سالی که گدشت، تأیید کردند که ویروس اچ آی وی در بدن این زن وجود ندارد.
شناسایی ۵۰ ژن موثر در تعیین رنگ چشم
گروهی از پژوهشگران بین المللی بعد از تحلیل ژنتیک حدود ۱۹۵ هزار نفر در اروپا و آسیا، ۵۰ ژن جدید شناسایی نمودند که در تعیین رنگ چشم انسان دخالت دارند. قبلاً تصور می شد این خاصیت ازطریق یک یا ۲ ژن کنترل می شود و بطور کلی رنگ چشمان قهوه و آبی فراگیر هستند. البته این ۵۰ ژن قبلاً کشف شده بودند اما تأثیرگذاری آنها در تعیین رنگ چشم طبقه بندی نشده بود.
صعود تلسکوپ جیمز وب به خانه خود در فضا
یکی از مهم ترین رویدادهای علمی سال قبل پرتاب تلسکوپ پیشرفته جیمز وب به فضا بود. این ابزار که در حقیقت جایگزین تلسکوپ هابل است که در ۲۵ دسامبر ۲۰۲۱ میلادی به فضا ارسال شد تا کهکشان ها و نقاط عطف جهان را شناسایی کند. این ابزار که با ۱۰ میلیارد دلار هزینه تولید شده، بعد از پرتاب موفقیت آمیز به فضا سیستم های مختلف خودرا باز کرد و همزمان ۱.۵ میلیون کیلومتر از زمین فاصله گرفت تا به مقصد جدید خود یعنی نقطه L۲ در فصا برسد. بطور دقیق تر تلسکوپ جیمز وب ۳۰ روز بعد از پرتاب به فضا به مقصد خود رسید.
شناسایی بزرگترین باکتری جهان به اندازه یک مگس
بیشتر گونه های باکتری به اندازه یک تا ۵ میکرومتر هستند. اما گونه باکتری که بتازگی شناسایی شده بزرگتر از تمام این موارد است. متوسط طول آن ۹ هزار میکرومتر (۰.۹ سانتیمتر) است و طول بزرگترین نمونه آن به ۲ سانتیمتر می رسد. به عبارت دیگر این سلول حتی از مگس های عادی هم بزرگتر است. البته ارگانیسم مذکور اولین بار یک دهه قبل و به شکل رشته هایی سفید روی برگ های پوسیده در مرداب های دریای کارائیب رصد شد. تحلیل ژنتیک نشان داد ژنوم این باکتری حاوی ۱۱ میلیون پایه و حدود ۱۱ هزار ژن است که تقریباً سه برابر بزرگتر از ژنوم باکتری های دیگر بشمار می رود.
کشف بزرگترین کهکشان جهان
ستاره شناسان در سالی که گذشت، بزرگترین کهکشان جهان را کشف کرده اند که اندازه آن ۱۵۳.۷۷ بار بزرگتر از کهکشان راه شیری است. این کهکشان که «آلسیونس» (Alcyoneus)نام دارد حدود ۳ میلیارد سال نوری با زمین فاصله دارد و طول آن ۱۶.۳ میلیون سال نوری است، حال آنکه طول کهکشان راه شیری کمتر از ۱۰۶ هزار سال نوری است.
شناسایی سویه اومیکرون توسط سلول های ایمنی بدن
براساس پژوهشی در سال قبل سلول های ایمنی قدرتمندی که تصور می شود در محافظت طولانی مدت در مقابل مبتلاشدن به کووید ۱۹ شدید تاثیر دارند، قادر به شناسایی سویه اومیکرون هستند. پژوهشگران دانشگاه کیپ تاون در آفریقای جنوبی واکنش های سلول های تی در افرادی که قبلاً به سویه های پیشین کرونا مبتلا شده یا واکسن دریافت کرده بودند را بررسی کردند.
آنها واکنش سلول های تی ۴۰ فرد که یک یا ۲ دز واکسن جانسون و جانسون، ۱۵ نفر که ۲ دز که یک واکسن mRNA دریافت کرده بودند و همین طور ۱۵ فرد واکسینه نشده (که قبلاً به بیماری مبتلا شده بودند) را بررسی کردند و متوجه شدند ۷۰ تا ۸۰ درصد واکنش های سلول های تی در مقابل پروتئین اسپایک سویه اومیکرون در گروههای مورد بررسی حفظ شده بود.
ثبت رکورد طولانی ترین صاعقه جهان در آمریکا
محققان سازمان جهانی هواشناسی تایید کردند صاعقه ای در سال ۲۰۲۰ میلادی که در مسافت ۷۶۸ کیلومتر و آسمان ۳ ایالت آمریکا رصد شد، تازه ترین رکورد طولانی صاعقه است. صاعقه مذکور در ایالت های می سی سی پی، لوییزیانا و تگزاس مشاهده شد. علاوه بر آن یک صاعقه دیگر در سال ۲۰۲۰ در اوروگوئه و آرژانتین ثبت گردید که با ۱۷.۱ ثانیه، رکورد مدت زمان این رویداد را شکست.
شناسایی ۴۰ کوینتیلیون سیاهچاله در جهان قابل مشاهده
طبق تحقیقی جدید ۴۰ کوینتیلیون (۴۰، ۰۰۰، ۰۰۰، ۰۰۰، ۰۰۰، ۰۰۰، ۰۰۰) سیاه چاله ستاره وار در جهان قابل مشاهده وجود دارد. سیاه چاله ستاره وار در آخر حیات ستاره های بزرگی که حجم شان گاهی به چند صد برابر خورشید می رسد، به وجود می آید.
محققان دانشکده بین المللی مطالعات پیشرفته(SISSA) ایتالیا با بهره گیری از یک روش محاسباتی جدید تخمین زدند چه تعداد از این نوع سیاه چاله به وجود آمده است.
کشف یک عضله جدید در فک انسان
محققان دانشگاه بازل در سوییس در سال ۱۴۰۰ متوجه شدند یک لایه ماهیچه اضافی در عضله فک وجود دارد که پشت گونه ها است و نقش مهمی در جویدن ایفا می کند. قبلاً تصور می شد عضله فک یک بخش سطحی و یک بخش عمیق دارد. اما بعد از آنکه پژوهشگران سرهای اهدایی به آزمایشگاه را تشریح کردند با یک لایه اضافی و عمیق تر روبرو شدند. پژوهشگران لایه جدید را «M. masseter pars coronoidea »(قسمت کورونوئیدی عضله فک) نامیده اند که با فشار دادن دست به پشت فک هنگام جویدن قابل لمس است.
کشف فسیل هزارپای غول پیکر
کارشناسان بعد از پژوهش روی یک فسیل ۳۲۶ میلیون ساله اعلام نمودند یک هزارپای عظیم به بزرگی خودرو و وزن ۵۰ کیلوگرم در شمال انگلیس می زیسته است. این حیوان که Arthopleura نام دارد، از گیاهان تغذیه می کرده و احتمالاً مهاجم نیز بوده و سایر بی مهرگان یا حیوانات دو زیست کوچک را شکار می کرده است. قدمت بقایای این حیوان به دوره کربنی فر(Carboniferous) مربوط است که بیش از ۱۰۰ میلیون سال پیش از ظهور عصر دایناسورها است.
کشف ژن موثر در بیماری کبد چرب توسط محقق ایرانی
پژوهشگران دانشگاه یل به رهبری آریا مانی استاد پزشکی و ژنتیک ژنی را کشف کردند که بر بیماری کبد چرب غیرالکلی موثر است. می توان برای توسعه درمان های مقاومت نسبت به انسولین این ژن را هدف گرفت. پژوهشگران متوجه شدند جهش در ژن Dyrk۱b با اختلالی به نام سندروم متابولیک مرتبط می باشد. این سندروم خطر ابتلاء به بیماریهای قلبی عروقی و دیابت را به شدت می افزاید.
زنده نگه داشتن مغز انسان در آزمایشگاه
گروهی از پژوهشگران دانشگاه کوپنهاگ، تکه ای از بافت کورتکس مغز یک بیمار را جدا و به سرعت فرایندی نوین برای زنده نگه داشتن آنرا شروع کردند. پژوهشگران نخست بافت را خنک نگه داشتند و آنرا در معرض اکسیژن قرار دادند تا بدین سان سلول ها زنده بمانند. در مرحله بعد قطعه کوچک مغز در تلفیقی از یون ها و مواد معدنی قرار داده شد که در مایع نخاعی انسان وجود دارد.آنها با کمک این روش توانستند بافت مغز را به مدت ۱۲ ساعت زنده نگه دارند
تولد نارس ترین نوزاد دنیا در ۲۱ هفتگی
طبق بیانیه رکوردهای جهانی گینس، کرتیس زی کیت مینز در هفته بیست و یکم حاملگی مادرش، متولد شد. او هنگام تولد ۴۲۰ گرم یا هم وزن یک توپ فوتبال بود. وزن مینز تقریباً ۷ بار کمتر از وزن متوسط یک نوزاد تازه متولد و سالم می باشد. نوزاد مذکور به مدت ۳ ماه در یک ونتیلاتور نگهداری شد و بعد از گذران ۲۷۵ روز (بیش از ۹ ماه) در بیمارستان به خانه خود رفت.
رصد اولین سیاره خارج از کهکشان راه شیری
کارشناسان با بهره گیری از رصدخانه پرتو ایکس چاندرا ( متعلق به ناسا) و تلسکوپ XMM-نیوتن آژانس فضایی اروپا سیاره ای در کهکشان مارپیچ M۵۱ رصد کرده اند. این اولین سیاره کشف شده خارج از کهکشان راه شیری است که ۲۸ میلیون سال نوری با زمین فاصله دارد.
رصدنور پشت یک سیاهچاله برای اولین بار
ستاره شناسان توانسته اند برای اولین بار پشت یک سیاه چاله را ببیند و نظریه آلبرت انیشتین درباره رفتار این اجسام آسمانی عجیب را تأیید کنند. در حقیقت آنها نوری پشت یک سیاه چاله را ردیابی کردند. پژوهشگران بین المللی با بهره گیری از تلکسوپ های قدرتمند، فوران اشعه ایکس را از یک سیاهچاله عظیم در فاصله ۸۰۰ میلیون سال نوری رصد کردند.
کشف جلبکی با ۳ جنسیت در ژاپن
محققان دانشگاه توکیو در یک رودخانه اولین جلبکی را کشف کرده اند که ۳ جنسیت دارد. این جلبک که Pleodorina starrii نام دارد، علاوه بر جنسیت ماده و نر دارای گونه ای است که می تواند در یک ژنوتایپ هر دو سلول نر و ماده را تولید نماید. جنسیت سوم این نوع جلب نیز هر دو نوع سلول جنسیتی نر و ماده را دارد و می تواند با جلبک نر یا ماده جفت گیری کند.
کشف سلول های زمان در مغز انسان
گروهی از پژوهشگران طی آزمایشی برای رصد بیماران مبتلا به صرع، سلول هایی را در مغز انسان شناسایی کرده اند که به افراد اجازه می دهند هنگام یادآوری خاطرات، توالی زمانی صحیح رویدادها را نیز به یاد بیاورند. سلول های مذکور سلول زمان نام گرفته و تصور می شود نشان دهنده اطلاعات زمانی هستند. این سلول ها نورون هایی هستند که در منطقه هیپوکامپ مغز حافظه و وظایف دیگر را مدیریت می کنند.
ساخت یخ داغ در آزمایشگاه
محققان در آزمایشگاه با تاباندن اشعه ایکس از میان الماس، یک فاز مرموز از آب ایجاد کردند که «یخ سوپریونیک» یا یخ داغ نام دارد. یخ سوپر یونیک یک حالت کریستالی خاص، نیمه جامد نیمه مایع است که رسانای برق نیز بشمار می رود. این فاز در وضعیت و فشار خاص در مرکز سیاراتی مانند نپتون و اورانوس در منظومه شمسی نیز به وجود آمده است.
منبع: انجمن پارسیان
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب