شناسایی قدیمی ترین ابرنواختر جهان با قدمت خیره کننده بالاتر از ۱۳ میلیارد سال
انجمن پارسیان: اخترشناسان قدیمی ترین انفجار ستاره ای شناخته شده را مشاهده کرده اند. قدمت این رویداد به زمانی برمی گردد که جهان کمتر از یک میلیارد سال عمر داشت.
به گزارش انجمن پارسیان به نقل از خبر آنلاین و بر طبق گزارش زومیت، اخترشناسان با بهره گیری از تلسکوپ فضایی جیمز وب (JWST) منبع یک انفجار طولانی مدت پرتو گاما را ردیابی کردند و دریافتند که این انفجار به یک ابرنواختر مربوط است که حدودا ۱۳٫۰۷ میلیارد سال پیش در تاریخ کیهان رخ داد. این انفجار حال قدیمی ترین رویداد ابرنواختری مشاهده شده تا حالا شمرده می شود و زمانی روی داده که جهان فقط ۷۳۰ میلیون سال عمر داشته است.
در ۱۴ مارس ۲۰۲۵، ماهواره ی تلسکوپ «نظارت بر اجرام متغیر چندباند فضایی» (SVOM) یک «جرقه خیلی درخشان» از نور را شناسایی کرد. این درخشش حدود ۱۰ ثانیه به طول انجامید و به این علت، یک انفجار طولانی پرتو گاما (LGRB) محسوب می شد.
ناسا توضیح می دهد: «اخترشناسان پرتوهای گاما را به دو دسته اصلی تقسیم می کنند: کوتاه (که در آن انفجار اولیه پرتو گاما کمتر از دو ثانیه طول می کشد) و طولانی (دو ثانیه یا بیشتر به طول می انجامد).»
انفجارهای طولانی با مرگ های انفجاری ستاره های کلان جرم مرتبط هستند. وقتی ستاره ای با جرم فوق العاده بالا سوخت هسته ای خودرا مصرف می کند، هسته آن فرومی پاشد و سپس بازمی گردد و موج شوکی را به بیرون ستاره می فرستد. اخترشناسان این انفجار را به صورت ابرنواختر مشاهده می کنند. هسته امکان دارد یا ستاره نوترونی یا سیاه چاله تشکیل دهد.»
تیم پژوهشی کمی بعد با بهره گیری از تلسکوپ نوردیک اپتیکال، یک پس تاب فروسرخ (IR) پیدا کرد؛ در صورتیکه تلسکوپ خیلی بزرگ (VLT) در شیلی هم مشخص کرد که این منبع دارای «انتقال به سرخ» حدود ۷٫۳ است. این مقدار بالای انتقال به سرخ (که ناشی از کشیده شدن نور به انتهای قرمز طیف الکترومغناطیسی دراثر انبساط جهان است)، نشان میدهد که محققان درحال مشاهده یک جسم در مراحل خیلی اولیه جهان بوده اند.
نخستین مقاله درباره ی این ابرنواختر توضیح می دهد: «با توجه به نادر بودن چنین رویدادهایی با انتقال به سرخ بالا و کم نور بودن چنین منابعی، نتیجه علمی به شدت به سرعت بالا در پیگیری بستگی دارد.»
به همین دلیل، تیم به سرعت با دریافت زمان رصد با تلسکوپ جیمز وب (بزرگ ترین و قدرتمندترین تلسکوپ فضایی فروسرخ انسان ساخت تا به امروز) کوشش کرد تا بهتر بتوانند آن ابرنواختر را ببیند. به لطف انبساط جهان، این رویداد از دید ما کندتر به نظر می رسد؛ برای اینکه نور هنگام رسیدن به ما کشیده شده است. به این علت محققان توفیق یافتند با بهره گیری از جیمز وب، ابرنواختر را در زمانیکه انتظار میرفت در درخشان ترین حالت خود باشد، ببینند.
تصویرسازی هنری از قدیمی ترین ابرنواختر مشاهده شده تا حالا.
NASA، ESA، CSA، STScI، Leah Hustak (STScI)
محققان سپس با انتشار مقاله ای دوم توضیح دادند: «ما مشاهداتی با ابزار نیرکم جیمز وب در یکم ژوئیه ۲۰۲۵ به دست آوردیم؛ یعنی حدود ۱۱۰ روز بعد از انفجار (یا ۱۳ روز در چهارچوب مرجع منبع).»
با بهره گیری از مشاهدات جیمز وب و سایر تلسکوپ ها، تیم ها تخمین می زنند که انفجار مورد بحث تنها ۷۳۰ میلیون سال بعد از «بیگ بنگ» روی داده است.
اندرو لووان، نویسنده اصلی مقاله دوم و استاد دانشگاه رادبود در نایمخن هلند و دانشگاه وارویک در بریتانیا، در اطلاعیه ای اظهار داشت: «در ۵۰ سال قبل تنها تعداد معدودی انفجار پرتو گاما در نخستین میلیارد سال جهان شناسایی شده اند. این رویداد خاص خیلی نادر و هیجان انگیز است.»
باتوجه به فواصل زمانی و مکانی عظیم، ما نمی توانیم اطلاعات زیادی از آن به دست آوریم و مشاهدات بیشتر از سایر ابرنواخترها در جهان اولیه کلید افزایش درک ما خواهد بود. اما آن چه کمی عجیب به نظر می آید، طبیعی بودن ظاهر این ابرنواختر است.
انتظار می رود شرایط در جهان اولیه با شرایط فعلی کیهان متفاوت باشد؛ بطوریکه ستاره ها عناصر سنگین کمتر و عمر کوتاه تر داشته باشند (ابرنواخترها یکی از راه های تشکیل عناصر سنگین هستند). اما ابرنواختری که مشاهده شد، ظاهر نسبتاً طبیعی داشت (البته برای ستاره ای کلان جرم درحال فروپاشی و تشکیل سیاه چاله یا ستاره نوترونی).
نیال تنویر، نویسنده همکار و استاد دانشگاه لستر در بریتانیا، اضافه کرد: «ما با ذهنی باز به سراغ آن رفتیم و دیدیم که جیمز وب نشان داد این ابرنواختر دقیقاً شبیه ابرنواخترهای مدرن است.»
تیم امیدوار است با بهره گیری از جیمز وب و گرفتن پس تاب انفجارهای پرتو گاما، اطلاعات بیشتری درباره ی کهکشان ها در جهان اولیه به دست آورد. لووان اضافه کرد: «این درخشش به جیمز وب کمک می نماید تا چیزهای بیشتری ببیند و خصوصیات منحصربه فرد کهکشان را به ما نشان دهد.»
در آینده اطلاعات بیشتری از این نوع ابرنواخترهای اولیه به دست خواهیم آورد؛ اما حداقل دانستن این که اخترشناسان قدیمی ترین ابرنواختر مشاهده شده در جهان را کشف کرده اند، بدون شک جالب توجه است.
به طور خلاصه ناسا توضیح می دهد: اخترشناسان پرتوهای گاما را به دو دسته اصلی تقسیم می کنند: کوتاه (که در آن انفجار اولیه پرتو گاما کمتر از دو ثانیه طول می کشد) و طولانی (دو ثانیه یا بیشتر به طول می انجامد). اولین مقاله در رابطه با ی این ابرنواختر توضیح می دهد: با عنایت به نادر بودن چنین رویدادهایی با انتقال به سرخ بالا و کم نور بودن چنین منابعی، نتیجه علمی بشدت به سرعت بالا در پیگیری بستگی دارد. انتظار می رود شرایط در جهان اولیه با شرایط فعلی کیهان متفاوت باشد؛ بطوریکه ستاره ها عناصر سنگین کمتر و عمر کوتاه تر داشته باشند (ابرنواخترها یکی از طریق های تشکیل عناصر سنگین هستند).
این پست را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این پست